Geneza Zgodnie z obecnym poglądem na powstawanie planet, ciała złożone w dużym stopniu z **** tworzą się w zewnętrznej części układu planetarnego, poza tzw. „linią śniegu”, gdzie mogą kondensować substancje lotne takie jak woda, tlenki węgla czy amoniak. Mogą one pozostać na dalekich orbitach; w naszym Układzie Słonecznym takimi planetami są Uran i Neptun, tzw. lodowe olbrzymy. Planety te posiadają znacznych rozmiarów pierwotne atmosfery wodorowo-helowe, których mogą być pozbawione przynajmniej niektóre planety krążące po ciaśniejszych orbitach. Planeta może zmienić orbitę na skutek oddziaływania z innymi planetami lub dyskiem protoplanetarnym. Kiedy planeta przemieści się na orbitę bliższą gwiazdy, część lub całość **** może ulec stopieniu, tworząc planetę oceaniczną. Jeżeli planeta przekroczy wewnętrzną granicę ekosfery, w której ciekła woda może istnieć na powierzchni, oceany stopniowo wyparują, aczkolwiek aż do temperatury krytycznej wody (647 K=374 °C) gorący ocean może być w równowadze termodynamicznej z atmosferą przesyconą parą[1]. Znane są planety o masie Neptuna, w których przypadku najprawdopodobniej zaszedł taki proces; są to tzw. gorące neptuny. Planety o masie nawet tak małej jak 0,1 masy Ziemi mogą zachować większość substancji lotnych (w tym wody) w całym okresie istnienia układu planetarnego, krążąc w odległości nie mniejszej niż 0,3 j.a. od gwiazdy podobnej do Słońca, jeżeli tylko ich migracja zajdzie po utworzeniu się planet skalistych i unikną wielkich impaktów. Planety o masie większej niż 10 mas Ziemi mogą zgromadzić znaczne ilości gazu z mgławicy wokół gwiazdy i stać się gazowymi olbrzymami[1]. W Układzie Słonecznym wokół planet-olbrzymów krążą liczne lodowe księżyce, spośród których część posiada globalne oceany ukryte pod lodową skorupą. W przypadku, gdy planeta posiadająca takie księżyce przemieści się do ekosfery (nie tracąc księżyców), czy to na skutek migracji, czy wzrostu jasności gwiazdy w miarę jej ewolucji, na skutek stopienia **** mogą powstać „księżyce oceaniczne”[2]. Charakterystyka Diagram fazowy wody Ocean pokrywający taką planetę może być znacznie głębszy niż oceany Ziemi i mieć nawet kilkaset kilometrów głębokości. Dno tego oceanu mogą stanowić skały, jeżeli większość wody jest w postaci ciekłej, lub lód o innej strukturze krystalicznej niż ten znany z życia codziennego. Pod wpływem wysokiego ciśnienia panującego na głębokości ponad kilkuset kilometrów woda krystalizuje, nawet w temperaturze kilkuset stopni Celsjusza. Spotykany zwykle na Ziemi lód Ih jest lżejszy od ciekłej wody i pływa po jej powierzchni, ale inne odmiany polimorficzne ****, jak lód VI czy lód VII (tzw. „gorący lód”), są od niej gęstsze. Płaszcz lodowy może mieć nawet kilka tysięcy kilometrów grubości, izolując skalne wnętrze od oceanu. W takich warunkach na jego dnie nie mogą istnieć kominy hydrotermalne, a przypuszcza się, że to w ich sąsiedztwie mogło powstać życie na Ziemi. Ewentualna obecność życia na planecie oceanicznej stałaby w sprzeczności z tą hipotezą powstania życia[3]. Na powierzchni planet oceanicznych nie ma lądów, które powstrzymywałyby ruch mas wody, z tego powodu mogą być one bardzo burzliwe. Jeżeli temperatura powierzchniowa jest bardzo wysoka, woda może stać się płynem nadkrytycznym. W takim przypadku nie istnieje granica między atmosferą przesyconą parą wodną, a oceanem. Dzięki dużej pojemności cieplnej wody, planeta oceaniczna krążąca w ekosferze może posiadać łagodny klimat nawet w przypadku nachylenia osi obrotu sięgającego 90° (tj. gdy oś obrotu leży w płaszczyźnie orbity). W takim przypadku ocean gromadzi ciepło podczas dnia polarnego i oddaje je podczas nocy polarnej. Efekt ten występuje nawet dla oceanu o głębokości 50 m; płytsze wody powierzchniowe nie są już w stanie ochronić nieoświetlonej strony przed zamarznięciem i zlodowacenie ogarnia cały glob[4]. Kandydaci Spośród poznanych dotąd planet można wskazać ciała, których rozmiary i położenie dopuszczają, aby były to planety oceaniczne. Planeta GJ 1214 b ma promień 2,7 razy większy od Ziemi, krąży blisko swojej gwiazdy i choć prawdopodobnie składa się w 75% z wody[5], to są to głównie wysokociśnieniowe odmiany **** i para. Woda w postaci cieczy, tworząca ocean, może potencjalnie istnieć na tej planecie dzięki wysokiemu ciśnieniu[6]. Dalsze obserwacje planety potwierdzają, że zawiera ona znaczne ilości wody i gęstą atmosferę, której głównym składnikiem jest para wodna[7]. Planeta Kepler-22b również może być ciałem tego typu, jeżeli ma odpowiednio małą rzeczywistą masę – ok. 10 M⊕. Jest ona podobna pod względem rozmiaru do GJ 1214 b, ale krąży w ekosferze swojej gwiazdy i jeżeli występuje na niej efekt cieplarniany podobny do ziemskiego, ma średnią temperaturę 22 °C. W takim przypadku może pokrywać ją ocean skryty pod gęstą warstwą chmur, bez żadnego kontynentu na powierzchni[8]. Kepler-62e i Kepler-62f, odkryte przez teleskop Keplera w 2013 roku, są najprawdopodobniej planetami oceanicznymi. Ocean na drugiej z nich może być pokryty lodem morskim z powodu niskiej temperatury, o ile nie występuje tam silny efekt cieplarniany[9]. Jako kandydatka na planetę oceaniczną byłą wymieniana także planeta Gliese 581 d[10], jednak nowe analizy systemu Gliese 581 przeczą jej istnieniu. W fantastyce naukowej Planety pokryte całkowicie lub w znacznym stopniu oceanem są motywem obecnym w literaturze, filmach i grach komputerowych z gatunku science-fiction. Do znanych przykładów należą: Kamino w filmie Gwiezdne wojny: część II – Atak klonów w reż. George'a Lucasa. Manaan w grze Star Wars: Knights of the Old Republic wydanej przez studio LucasArts. Solaris w powieści Solaris Stanisława Lema (pokryta oceanem-formą życia, a nie wodą). Thalassa w powieści Pieśni dalekiej Ziemi Arthura C. Clarke'a, skolonizowana w XXVIII wieku przez Ziemian, tworzących utopijną społeczność. Mare Infinitum pojawiająca się w cyklu Pieśni Hyperiona Dana Simmonsa. Hydros w powieści Oblicza wód Roberta Silverberga, której mieszkańcy żyją na sztucznych pływających wyspach. Ziemia po stopieniu czap lodowych w filmie Wodny świat w reż. Kevina Costnera (w rzeczywistości nie zawierają one dość wody, aby ta wizja była realna[11]). Wenus w Ostatnich i pierwszych ludziach Olafa Stapledona. Mieszkańcami planety są półinteligentne istoty morskie „żywiące się” energią atomową, eksterminowane by zrobić miejsce dla ludzkich kolonistów (przekształconych w latających Siódmych Ludzi). Planeta Miller w filmie Interstellar w reż. Christopera Nolana. Według filmu bliskość czarnej dziury powoduje istnienie ponadkilometrowych fal. Alfa, planeta układu alfy Centauri, w powieści Fundacja i Ziemia Isaaca Asimova. Na oceanie Alfy istnieje jedna wyspa, długa na 250 km i szeroka na 65 km, na której osiedlają się uciekinierzy z ginącej Ziemi. W grze komputerowej Sins of a Solar Empire (z dodatkiem Forbidden Worlds), a także Endless Space, możliwa jest kolonizacja planet oceanicznych po uprzednim rozwinięciu odpowiedniej technologii. Przypisy Marc J. Kuchner. Volatile-rich Earth-Mass Planets in the Habitable Zone. „Astrophysical Journal”, 2003. Darren M. Williams, James F. Kasting, Richard A. Wade. Habitable moons around extrasolar giant planets. „Nature”. 385, s. 234-236, 1997-01-16. DOI: 10.1038/385234a0. Alain Léger. A New Family of Planets? "Ocean Planets". „Icarus”. 169 (2), s. 499-504, 2003. Jennifer Chu: Life on an aquaplanet. Massachusetts Institute of Technology, 2014-12-17. [dostęp 2015-02-28]. Waterworld planet is more Earth-like than any discovered before. guardian.co.uk, 2009-12-16. Artykuł błędnie ocenia głębokość potencjalnego oceanu. L.A. Rogers, S. Seager. Three Possible Origins for the Gas Layer on GJ 1214b. „The Astrophysical Journal”, 2009-12-16. Hubble Reveals a New Class of Extrasolar Planet. ESA, 2012-02-21. [dostęp 2017-09-05]. Abel Mendez Torres: Updates on Exoplanets during the First Kepler Science Conference. Planetary Habitability Laboratory, na Uniwersytecie Portorykańskim w Arecibo, 2011-12-08. Water worlds surface: Planets covered by global ocean with no land in sight. Harvard Gazette, 2013-04-18. [dostęp 2013-10-24]. First "serious candidate" for ocean planet. „Cosmos Magazine”, 2009-04-22. [zarchiwizowane z adresu]. "What If All the Ice Melts?" Myths and Realities Zobacz też planeta skalista

   Dodane przez: ula